صندوق عدالت ناصری

فرمان حکمران ایالت آذربایجان «مظفر الدین میرزا» ولیعهد به حکام و مباشرین امور دیوانی هشترود مبنی بر پرداخت سهم «مرحوم محسن بیگ» فرزند «نجفقلی خان هشترودی» از مستمری «نجفقلی خان» به دو دختر او به نام های «منور» و «نوش آفرین» به تاریخ سال ۱۲۹۳ هجری قمری 

سند: داوود ضیائی قویون قشلاقی

مهر: الملک لله ولیعهد ۱۲۸۷ حکام و مباشرین امور دیوانی حال و استقبال هشترود بدانند که «منور» و «نوش آفرین» دختران مرحوم «محسن بیگ» ولد «نجفقلی خان هشترودی» در ضمن عرایض صندوق عدالت به خاکپای فلک فرسای اعلیحضرت همایون شاهنشاهی ارواحنا و روح العالمین فداه عریضه داشت نموده‌اند که مرحوم «نجفقلی خان» چهار نفر اولاد داشت که یکی پدر کمینه‌ها بود. مستمری آن مرحوم در میان چهار نفر تقسیم می شد. سه سال است که «محسن بیگ» مرحوم شده. حصه او را به ما نمی دارند. حالا این سه نفر عمو می‌گویند که مستمری مزبور در حق خودشان برقرار شده و چیزی به کمینه ها نمی‌دهند و دستخط آفتاب نمط جهان مطاع آفتاب شعاع خطاب به جناب جلالتمآب اجل اکرم «مستوفی الممالک» هشترود شرف صدور یافته است که تحقیق شود این مستمری عارضین چه حالت داشته و دارد. به عرض برسانند و در دفترخانه مبارکه پس از تحقیق، تصدیق نموده‌اند که یک صد و پنجاه تومان نقد و مقدار بیست خروار مستمری در وجه ورثه «بخشعلی خان» مرحوم، برقرار و در دستورالعمل هذه السنه به خرج آمده، جزو در دفتر ندارد. در ولایت تقسیم معین دارند و چون سابقاً موافق قرارداد اولیای دولت و حکم کلیه که مستمری هر کس را در حق اولاد ذکور او برقرار باید کرد و در صورت فقدان اولاد ذکور باه ولاد اناث مرحمت می شود، رقم مبارک شرف صدور یافته که این مستمری در حق سه نفر اولاد مرحوم «نجفقلی خان» برقرار گردد. این به عرض رسید که مرحوم «محسن بیگ» نیز بعد از فوت مرحوم «نجفقلی خان» یک سهم از چهار سهم مستمری مزبور را نقداً و جنساً می برده و اولاد ذکور ندارد. لهذا از هذه السنه سیچقان ئیل و مابعدها حصه مزبور را در حق دو نفر دختران او به صیغه مستمری مرحمت و برقرار فرمودیم که هر ساله از محل سابق خودشان اخذ و دریافت نموده، صرف معاش خود سازند و به مراسم دعاگوئی دوام دولت ابد مدت قاهره روزافزون بوده باشند. مقرر آنکه آن عالیجاهان همه ساله مستمری مزبور را از قرار قبض عاید مشارالیهما دارند و مستوفیان عظام شرح رقم مبارک را ثبت و ضبط نموده، از عهده برآیند.

شهر صفر ۱۲۹۳

* توضیحات(از سندپژوه پرکار آقای دهپور) این سند پاسخ شاهزاده «مظفرالدین میرزا» ولیعهد «ناصرالدین شاه قاجار» به دادخواهی دو بانوی هشترودی به نام های «نوش آفرین» و «منور» فرزندان «محسن بیگ» و نواده‌های «نجفقلی خان هشترودی» در ماه صفر سال ۱۲۹۳ است. نکته شگفت آور این سند و سند قبلی مرتبط به آن سرعت عمل رسیدگی دارالسلطنه تبریز به عریضه‌های رسیده از طریق صندوق عدالت ناصری است. عریضه دادخواهی دو دختر «محسن بیگ هشترودی» در تاریخ ۸ صفر ۱۲۹۳ نوشته شده، به فاصله اندکی از نوشته شدن این عریضه دادخواهی، «مهدی بیگ» یکی از عموهای دو بانو و «عبدالرحیم خان» دایی آنها به عالی مجلس تحقیق عدلیه احضار شده و تحقیقات لازم به عمل آمده و مشخص گردیده که مستمری سالیانه «نجفقلی خان هشترودی» به مبلغ ۱۵۰ تومان نقد و ۲۰ خروار جنس میان چهار پسر او تقسیم می‌شده، ولی پس از مرگ «محسن بیگ» سه برادرش سهم او را به جای انتقال به دو دخترش میان خود تقسیم می‌کرده‌اند. نتیجه رسیدگی به دادخواهی این دو دختر که در همان ماه صفر سال ۱۲۹۳ هجری قمری و به سرعت صادر شده، این بوده که «محسن بیگ» یک سهم از چهار سهم مستمری پدرش «نجفقلی خان» را می برده و چون اولاد ذکور ندارد، بنابراین سهم او به دو دخترش می‌رسد.