رفتن به محتوا رفتن به فوتر

ماجراجویی های خونبار انور پاشا و یارانش

  چرچیل

در آستانه آغاز جنگ جهانی اول هیچ دولت مقتدر اروپایی  خواستار اتحاد با عثمانی نبود، چنانچه بریتانیا و فرانسه  بی هیچ گونه ملاحظه ای تقاضای هم پیمانی دولت عثمانی را رد کرده بودند و این دولت چاره ای نداشت  جز اینکه با آلمان و اتریش هم پیمان شود. اما با تمام این احوال هنوز افکار عمومی  در امپراتوری عثمانی موافق ورود به جنگ نبود. لذا از بیم عکس العمل صلح طلبان مذاکرات مقام های عثمانی  با آلمان ، به طور محرمانه  صورت می گرفت به طوری که  تنها چند تن انگشت شمار از این مذاکرات محرمانه اطلاع داشتند ، اما با شروع جنگ  جهانی  در ماه  اوت 1914   پیمان همکاری 2 کشور به امضا رسید ، اما هنوز محرمانه بود. آلمان در این معاهده متعهد شده بود که در برابر تجاوزات روسیه تزاری از قلمرو  عثمانی دفاع کند. قرار بر این شد که این معاهده افشا نشود و تنها زمانی علنی شود  که یکی از دو طرف قرار داد بخواهد  بدان استناد کند. مذاکرات آنچنان محرمانه انجام شده بود که جز یکی دو نفر کسی از وجود چنین قراردادی مطلع نبود. باید به این نکته نیز توجه داشت که قلمرو عثمانی در آن ایام  در برابر جاه طلبی های روسیه تزاری بی دفاع بود  و آلمان چیزی را به دولت عثمانی هدیه می کرد که فرانسه و بریتانیا از آن دولت دریغ داشته بودند. دراین مرحله مشکل بزرگ دولت عثمانی این بود که تعهدات آنها در قبال دولت امپراتوری آلمان  مطابق میل افکار عمومی نبود و مشکل دیگر این بود که  معاهده باید به تصویب  پارلمان عثمانی برسد. از این رو برای آن که مشکلی پیش نیاید ، از خلیفه عثمانی خواستند  که نمایندگان مجلس  را بی هیچ درنگی  تا پایان ماه نوامبر مرخص  کند. بدین ترتیب موضوع  انعقاد قرارداد همچنان  از افکار عمومی پنهان ماند. البته یکی از دلایل مهم این پنهان کاری این بود که قرار بود دولت عثمانی ، رزم ناوهای جدیدی را که سفارش  داده بود  از دولت انگلستان تحویل بگیرد. در این هنگام ملوانان عثمانی   به انگلستان اعزام شدند  تا مقدمات  تحویل گرفتن  و آوردن بزرگترین  و جدیدترین ناوگان جنگی را به اسلامبول فراهم کنند. اما ناگهان  «وینستون چرچیل» وزیر دریا داری  دولت پادشاهی  انگلستان ، اعلام داشت که به دلیل اوضاع  بحرانی پیش آمده  در اروپا  ،وزارت دریاداری  بریتانیا کشتی های جنگی سفارشی عثمانی را مصادره کرده است.  با انتشار این خبر ، نومیدی  و خشم شدید مردم، سراسر امپراتوری را فرا گرفت و هزاران نفر  از دانشجویان و دانش آموزانی که برای خرید این کشتی به دولت عثمانی کمک مالی کرده بودند در خیابانها به راه افتادند  و علیه انگلستان  به خاطر این پیمان شکنی اعتراض کردند و جوی پدید آمد  که اگر معاهده  محرمانه عثمانی- آلمان افشا می شد ، مورد تائید مردم  قرار می گرفت  و می دانیم که هدف (ترکان جوان) و (انور پاشا) از پیمان نظامی با آلمان  این بود که با کمک آن  مستعمرات از دست رفته امپراتوری عثمانی  را به  آن دولت باز گردانند.

در این گیرو دار «انور پاشا» و هم پیمانهای آلمانی او دست به ماجراجویی زدند و دو رزم ناو آلمانی پایگاههای  مستعمراتی فرانسه را در شمال آفریقا بمباران کردند و به مدیترانه  شرقی گریختند، در این هنگام دولت بریتانیا  به دولت عثمانی  اخطار داد  که این دو کشتی جنگی  آلمانی یا باید  توقیف شود و یا آبهای عثمانی  را ترک کند.

این ماجراجویی های نسنجیده به تحریک «انور پاشا» و «جمال پاشا» انجام میشد  تا هرچه زودتر عثمانی  را وارد جنگ کنند ، ولی هیئت دولت موافق این اقدامهای تحریک آمیز نبود.

در این گیرو دار دولت روسیه تزاری  و دولت پادشاهی انگلستان ، دولت عثمانی را تشویق به  بی طرفی می کردند  و حاضر بودند که استقلال و تمامیت  عثمانی را تضمین کنند. از سوی دیگر با پیروزی های نظامی روسیه تزاری در قلمرو شرق  سیاست هیات دولت ، بیشتر متمایل به حفظ صلح بود. بنابر این جنگ طلبان عثمانی نمی توانستند عثمانی را رسماً وارد جنگ کنند.

«جمال پاشا»  که وزیر دریاداری بود ، به ملوانان آلمانی که در لباس ملوانهای ترک  بودند دستور داد که وارد آبهای  دریای سیاه شوند و بدین ترتیب کشتی های جنگی آلمانی در دریای سیاه به پایگاه  روس ها حمله کردند. ولی این ترفند هم خنثی شد ، زیرا هیات دولت دستور (جمال پاشا)  وزیر دریاداری عثمانی را لغو کرد.

وزیران صلح طلب عثمانی  با اعتراض شدید  به حمله ناوهای عثمانی  به روس ها در صدد عذرخواهی  از این کار برآمدند ولی دیگر فرصت از دست رفته بود و بدین ترتیب جنگ طلبان  عثمانی  به رغم مخالفت  افکار عمومی ، هم دولت عثمانی را به جنگ جهانی  کشاندند و هم دولت بی طرف ایران رادچار  مصیبت و قحطی و جنگ های داخلی کردند.

اشتراک گذاری

ارسال نظر

هستان روایت‌هایی است از دل تاریخ به قلم محسن میرزایی

کلیه حقوق مادی و معنوی این وب‌سایت متعلق به محسن میرزایی می‌باشد.