نشان مخصوص ملکه‌ها و بانوان تاجدار
به سال 1290 هجری قمری که مصادف بود با بیست وهفتمین سال پادشاهی«ناصرالدین شاه»، به تشویق«میرزا حسین خان سپهسالار»صدراعظم، شاه قصد عزیمت به فرنگستان نمود. مقرر بود که این سفر به‌طور رسمی انجام پذیرد. سلطنت بریتانیا را«ملکه ویکتوریا» برعهده داشت و در ضمن تشریفات مراسم رسمی پذیرایی، مبادله نشان‌ها بین سلطان ایران و ملکه بریتانیا پیش بینی شده بود. اما چون تا آن‌وقت، نشان مخصوصی که به تاجداران زن اهدا شود، در ایران وجود نداشت،«نشان آفتاب» ساخته شد و تفصیل آن به نقل از«تواریخ قاجاریه» از شرح زیر مشخص می‌شود:
به فرمان اعلیحضرت همایون شاهنشاه«ناصرالدین شاه»، در سال فرخنده فال 1290، سال بیست وهفتم سلطنت با شوکت اعلیحضرت قَدَر قدرت جم جاه دین پناه ظل‌الله فی‌الارض، خاقان اعظم«ناصرالدین شاه»غازی، خلدالله ملکه و سلطنه و در زمان صدارت جناب مستطاب اشرف افخم،«قوام‌الدوله» والاقبال نظام اللعظمه والاجلال«حاجی میرزاحسین خان مشیرالدوله»، صدراعظم دولت علیه دام اقباله، حین مسافرت همایونی به ممالک فرنگستان و اوقاتی که در پایتخت دولت بهیه روس حضور داشنتند، رأی جهان‌آرای اقدس شهریاری،علاقه گرفت که نشان ذی شآن مخصوص تاجداران طایفه اناث و شهزاده خانم‌های مشخصه، احداث فرمایند. لهذا نشان آفتاب با حمایل مخصوص اختراع شد که مشخصات آن به تفصیل زیر است:
در وسط آن صورت زنی از مینا ساخته و دور آن صورت، حلقه‌ای از دانه‌های الماس درشت و بعد از آن دوازده پره پهن ساخته و در میان، پره‌های باریک داشته باشد.
این پره‌ها تماماً از الماس است و این«نشان آفتاب»، حمایل مخصوص دارد، رنگ آن گلی کم‌رنگ است و در هر دو طرف آن یک خط سبز روشن است و سر حمایل، نشان نصف آفتاب دارد و این نشان داده نمی‌شود، مگر به زن‌های تاجدار و شاهزاده خانم‌های مشخصه و زنی که خدمات نمایانی به دولت علیه ایران کرده باشد.
این نشان 3 درجه و اختلاف آ‌ن‌ها در تعداد پره‌ها و رنگ حمایل نشان است.
از این نشان در ابتدای ایجاد، فقط یک قطعه از طرف«ناصرالدین شاه» اهدا شده است. تفصیل آن را مرحوم«محمد‌حسن خان اعتمادالسلطنه» در صفحه 330 جلد سوم کتاب«منتظم ناصری»چنین می‌نویسد:
«در مراسم پذیرایی از شاه ایران در لندن، اعلیحضرت پادشاه انگلستان و امپراطریس هندوستان، برخاسته به دست خودشان نشانی به پیکر انور ملوکانه زدند و حمایلش را انداختند و اعلیحضرت همایون، حمایل و نشان آفتاب مکلل به الماس را با نشان تصویر بی‌نظیر مقدس همایونی، به اعلیحضرت پادشاه انگلستان دادند…» و در همان صفحه توضیح داده که منظور از نشانی که«ملکه ویکتوریا» به«ناصرالدین شاه» اهدا کرده، نشان«ژاریتر»مکلل به الماس است که به«زانوبند» معروف است و جز پادشاه انگلستان و شاهزادگان انگلیس و سلاطین خارجه، کسی دارای آن نیست.
بی مناسبت نیست به مطالب زیر نیز توجه شود:
«مولود شاه است. دیشب آتش‌بازی، امروز سانِ قشون و پذیرایی سفرا و ناهار خوردن شاهزاده‌ها در حضور و فاصله سلام در تخت مرمر و مهمانی حرمخانه مثل سنوات سابق به«انیس‌الدوله» نشان وحمایل آفتاب داده شود، این نشان را قبل از سفر اول اختراع فرمودند که در فرنگ به ملکه‌ها داده شد.»
«انیس‌الدوله»، اول زنی است در ایران که دارای این نشان است… (مراجعه شود به روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه، ایرج افشار، ص 681 در وقایع روز جمعه 6 محرم سنه 1306 هجری قمری) در تواریخ تا آن‌جا که نگارنده اطلاع دارد، از اهداء نشان آفتاب به«امینه‌اقدس» بحثی نشده است. به هر حال با استناد به مدرک ارائه شده در این گزارش باید گفت«نشان آفتاب» فقط به سه نفر داده شده است و این سه نفر عبارتند از: «ملکه انگلستان»، «انیس‌الدوله» و «امینه‌اقدس».