ناگفته های تاریخی

آیت الله ابراهیم زنجانی

در تحقیقات تاریخی ، نکاتی وجود دارد که در بررسی آنها بعضی از مسائل ناگفته می ماند. فل المثل ماجرای «شیخ ابراهیم زنجانی» و «شیخ فضل الله نوری» که بار سنگین مسؤلیت این افراط گری یک جا بر عهده ی «شیخ ابراهیم» گذاشته شده در حالی که چنین نیست. در دادگاهی که شیخ نوری محاکمه و محکوم به اعدام شد، «شیخ ابراهیم» تنها نقش دادستان را بر عهده داشت و محکومیت اعدام آن مرحوم تصمیم رأی دسته جمعی هیئت دولت موقت مشروطه بود که در این گزارش اسامی یک به یک آنها ذکر شده است.

تا آنجا که این نویسنده اطلاع دارد افراطیون مشروطه خواه که بیشتر ، مجاهدان آن سوی خزر بودند ،می خواستند سی چهل شخص دیگر را اعدام کنند ولی با مجاهدت «نایب السلطنه»  و دیگر محافظه کاران از این کار افراطی ، پیشگیری شد. در برخی از مکاتبات به نظر می رسد که افراطیون می خواستند آخوند «ملا قربان علی زنجانی» را نیز مانند شیخ اعدام کنند که خوشبختانه از تکرار چنین خطایی پیشگیری شد.

شیخ فضل الله نوری