مهدیقلی هدایت

«مخبرالسلطنه هدایت»

«مهدیقلی هدایت» معروف به«مخبرالسلطنه» فرزند«علیقلی خان مخبرالدوله» در سال 1243 شمسی در تهران متولد شد. در سن 15 سالگی برای ادامه تحصیل رهسپار آلمان شد ولی در آنجا تحصیل مرتبی نکرد و تخصصی نگرفت. به ایران بازگشت و در تلگرافخانه مشغول کار شد. در سن بیست سالگی در دارالفنون، معلم زبان آلمانی گردید و پس از چندی مترجم زبان آلمانی در دربار«ناصرالدین شاه» شد و منصب سرتیپی گرفت. در سال 1315 هجری قمری«مظفرالدین شاه» به او لقب«مخبرالسلطنه» داد. او در سفر دوم شاه، همراه بود.

«مخبرالسلطنه» پس از صدور فرمان مشروطیت مورد توجه قرار گرفت. ابتدا رابط بین مجلس و دولت بود و در تنظیم نظامنامه انتخابات دست داشت. در نخستین کابینه مشروطیت که به سرپرستی وزیر افخم تشکیل شد،«مخبرالسلطنه» وزارت علوم را برعهده گرفت. پس از به توپ بستن مجلس و انحلال مشروطیت نسبت به جان خود بیمناک شد و از راه روسیه به آلمان رفت و در آنجا مقیم گردید. پس از استبداد صغیر و پیروزی آزادیخواهان و استقرار مشروطیت دوم به ایران آمد و در دو کابینه«مستوفی الممالک» به وزارت عدلیه و کشور منصوب گردید و در کابینه«عین الدوله» هم وزیرعدلیه شد. در سال 1305 شمسی که«مستوفی الممالک» برای ششمین بار به نخست وزیری رسید،«هدایت» را به وزارت فوایدعامه و تجارت منصوب نمود. آخرین سمت«مهدیقلی هدایت» نخست‌وزیری ایران در دوره «رضاخان»بود.

«مخبرالسلطنه»در زمره رجال نادری بود که حوادث زندگی و اتفاقات کشور را به طور روزانه یادداشت کرد و کتاب های«خاطرات و خطرات»،«توشه ای از تاریخ شش پادشاه» و«گوشه ای از دوره زندگی من»که با قلمی شیوا نوشته شده، مشحون از وقایع تاریخی و از آثار اوست.«مهدی بامداد» درباره«هدایت»می نویسد:«مخبرالسلطنه نسبت به سایر رجال مردی بوده است مدبر، درستکار، لایق، صریح اللهجه، لجوج، پرکار، مطلع، طالب جاه و مقام و بسیار مطیع مافوق.»