قنادی حاج علی اکبر

قنادی در بازارچه حمام نواب در محله “عودلاجان”، 1320

انتهای کوچۀ نصیرالدوله به سر تخت و کوچۀ “میرزا محمود وزیر” و “گذر عزت الدوله” همسر میرزانقی خان امیر کبیر به دو بازارچه ختم می شد. یک بازارچۀ به “حمام نواب” و دوّم به “بازارچه امامزاده یحیی” – در شرح (فضای باغ پسته یک) راجع به آن نوشته ام – فضای باز زیبایی بود که در آن چند مغازه برای نیاز مردم وجود داشت، بیشتر مغازه داران قناری داشتند، صبح ها پس از جارو کردن جلوی مغازه، با یک آبپاش کوچک محوطه را آب پاشی کرده، از پاشیدن آب بر خاک بوی خوشی به هوا بر می خاست، مغازه داران قفس های قناری یا سهرۀ خود را در دو سوی مغازه آویزان کرده و ترنم این مرغان خوش الحان در فضا طنن انداز می شد.

یکی از زیباترین بازارچه ها، بازارچه حمام نواب بود که مغازه های درجه یک برای عرضۀ کالا داشت از قبیل حلیم پزی، کبابی، لبنیاتی، به گونه ای که برخی از آنها در تهران آن روز، صاحب نام و شهرت بودند، از آن جمله، قنادی حاج علی اکبر که درست جنب حمام نواب ( با معماری چشم نواز قدیمی) قرار داشت، با تأسف سعادت سرکشی به آن حمام را نداشته ام.

این قنادی از بهترین قنادی های تهران و دارای سبک ایرانی – فرنگی بود، قنادی های معیلی، بهار و چند قنادی در خیابان های حافظ و امیریه و جای جای تهران – از جمله قنادی هایی بودند که کیک و رولت و نان برنجی و نان نخودچی و باقلوا را درست می کردند، ضمن اینکه کیک ها و شیرنی های تر آنها طعم بسیار خوبی داشت و فرق اساسی با شیرینی های قنادی های مینیون، مینو، فردوسی، نادری، نوشین و نوبخت داشتند. قنادی نوبخت نزدیک میدان بهارستان بود. قنادی حاج علی اکبر هم شیرینی های معروفی از این گونه داشت که بسیار خاص بودند، طراحی داخلی مغازه نیز به حدی زیبا بود که میزانی بر آن قابل تصور نیست. پوشیده از ظروف در دار بلور و گوی های بزرگ بلورین رنگی شاید در اندازۀ توپ فوتبال با رنگ های بنفش تند، سبز سیر، قرمز ارغوانی، صورتی، زرد و نارنجی. یکی از ویژگی های کار این قنادی در آن بود که کارگاه ساخت شیرینی درست جنب آن قرار داشت و در معرض دید که مراحل مختلف شیرینی پزی را توسط شیرینی پزان از محل گذر می شد دید. مقابل درب کارگاه جز روزهای تعطیل که با درهای چوبی بسته بود، میز بزرگی قرار داشت که کارگران قادر به عبور از روی آن نبودند تا پا به گذر بگذارند. یعنی اصلاً محل آمد و رفت نبود. در اینجا شیرینی هایی که به نوعی قابل ارائه در قنادی نبود روی همین میز می نهادند که افراد کم درآمد که توان خرید شیرینی نداشتند از آنها استفاده کنند و این کاری بود که هر روز انجام می‌شد و عده ای از خوان کرم حاج میرزا علی اکبر برخوردار می شدند، خدا رحمتش کند. در ایام عید نیز چندین جعبه شیرینی برای افراد کم درآمد و آبرو دار محل بدون سر و صدا فرستاده می شد.

برگرفته از کتاب آن روزگاران تهران، سیاه قلم های خسرو خورشیدی