«میرزاده عشقی»
«سیدمحمدرضا کردستانی» با تخلص«میرزاده عشقی» شاعر، روزنامهنگار، نویسنده و نمایشنامهنویس ایرانی دوره مشروطیّت و مدیر نشریه«قرن بیستم»از جمله مهمترین شاعران عصر مشروطه به شمار میرود. او را خالق نخستین اپرای ایرانی می دانند.«میرزاده عشقی» در زمره پیشگامان شعر نو نیز هست. زبان اشعار عشقی به زبان شفاهی عامه مردم نزدیک است.
«سیدمحمدرضا کردستانی»با شروع جنگ جهانی اول در سال ۱۹۱۴ میلادی به تشویق یکی از بستگان خود روزنامهای با نام«نامهٔ عشقی» را تاسیس کرد. در آغاز زمزمهٔ جمهوریت،«عشقی» دوباره روزنامه «قرن بیستم» را با قطع کوچک در هشت صفحه منتشر کرد که یک شماره بیشتر انتشار نیافت و بر اثر مخالفت، روزنامهاش توقیف شد و خود شاعر نیز به دست دو نفر در بامداد دوازدهم تیر ماه ۱۳۰۳ خورشیدی در خانه اش هدف گلوله قرار گرفت و در ۲۹ سالگی درگذشت. دو روز پیش از آن واقعه، یکی از دوستانش(میرمحسن خان) به طور اتفاقی، در اتاق محرمانه اداره تامینات، دستور«عشقی، محرمانه کشتهشود» را شنیده بود.
یکی از مقطعات او را بخوانیم:
مکِش که بیهده این نقش می کشی نقاش – که خون بگریی اگر پی بری به احوالم
چه حاجت است پس از من بماند این تمثال؟- فلک چه کرد به من، تا کند به تمثالم!