از الف تا ی پروژهی آگهیهای برتر
گرافیک دیزاینرهای تبلیغاتی نیازمند برگزاری جشنواره ای منسجم
امروز نامش پروژه است. پروژه آگهی های برتر که برای نخستین بار در شکلی جدی تر نقطه عطف میان گرافیک دیزاین و تبلیغات را شکل داد. پروژه ای که دست اندرکاران برگزاری و هیات داورانش دلشان می خواهد آن را به جایی برسانند که در قالب جشنواره یا دوسالانه برگزار شود. نخستین گام این هدف مهم را مرکز ارتباطات و توسعه آگهی های روزنامه شناخته شده ای به نام همشهری برداشت تا پلی بزند میان گرافیک دیزاینرها و تبلیغات. با آنکه در حال حاضر چیزی حدود 4 سال از آغاز اجرای این پروژه می گذرد اما به گفته دبیر آن هنوز مرحله پری تست را می گذراند. چرا که مرکز ارتباطات و توسعه آگهی های همشهری و هیات داوران معتقدند باید برای رسیدن به قالب جشنواره یا دوسالانه ظرفیت ها بررسی شود و سپس درباره تبدیل این پروژه به جشنواره یا دوسالانه تصمیم گیری شود.
داستان از آنجا آغاز شد که در دوساله و نیم نخست مبنای کانسپت اصلی انتخاب آگهی برتر در روزنامه همشهری بود و طبیعتا آگهی های همین روزنامه نیز مورد بررسی قرار می گرفت. منتخبان نیز از همین وادی بودند.
زمانی که این پروژه با فرهادی در میان گذاشته شد و او نیز موضوع را با ابراهیم حقیقی و مجید عباسی که هر دو از هنرمندان اسم و رسم دار طراحان گرافیک این مملکت هستند مطرح کرد، همگی متفق القول از طرح استقبال کردند و بر این باور بودند که قدم خوبی است. در آن زمان دکتر «غلام حسین معتمدی» رییس مرکز بود. در مرحله نخست این آگهی دهندگان بودند که مورد توجه قرار داشتند و برندگان نیز از میان سفارش دهندگان انتخاب می شدند جایزه نیز به همان ها تعلق می گرفت. در این میان هیات داروان بر موضوعی مصرانه پافشاری کردند که در این میان نکته ای مغفول باقی مانده است و آن هم طراح گرافیک است. دبیر پروژه آگهی های برتر با تصریح این نکته می افزاید: «در آن زمان می گفتیم با چنین روندی که سفارش دهنده جایزه می گیرد و به اندازه آگهی که داده فضایی به طور رایگان در روزنامه در اختیارش قرار می دهید گرافیک دیزاینر چه انگیزه ای می تواند داشته باشد که کار بهتر انجام دهد. منتهی در آن دو سال و نیم نخست موفق نشدیم که برای طراحان منتخب هم جایزه ای در نظر گرفته شود، چرا که برای وارد کردن طراحان به این گود بالاخره باید بودجه ای در نظر گرفته می شد و به همین دلیل این اتفاق رخ نداد.»
پس از گذشت دو سال و نیم از اجرای این طرح وقفه ای یک ساله بر پروژه سایه افکند و آن را به سکوت کشاند.
آغاز دوباره با همه روزنامه ها
ماجرا منتفی نشد و پس از یک سال وقفه، اجرای پروژه بار دیگر آغاز شد. فرهادی می گوید: «فکر می کنم این قصه چیزی نزدیک به یک سال مسکوت باقی ماند. تا دوباره در یک جلسه ای که داشتیم قرار شد دوباره آن را از سر گیریم.»
از سرگیری دوباره پروژه با اتفاقی مهم همراه شد چنانکه دبیر پروژه آگهی های برتر تاکید می کند: «اینبار خوش فکری آقای نائینی بود که گفتند بیایم این موضوع را در روزنامه های سراسر کشور مورد بررسی قرار دهیم. طبیعتا مجلات را نمی توانستیم وارد پروژه کنیم. چون حجم و تعداد مجلات کشور بسیار زیاد است. برای مثال اگر در برازجان مجله ای چاپ می شود باید آن را هم داشته باشیم. اصلاً به دست آوردن اینها و ارزیابی، قضاوت و داوری کار بسیار پیچیده و سنگینی می شود. بنابراین روزنامه ها را مورد توجه قرار دادیم. اگر اشتباه نکنم در حال حاضر چیزی حدود هشتاد و خرده ای روزنامه هر روز توسط مرکز ارتباطات مورد بررسی قرار می گیرد. بر اساس آن معیارها و فاکتورهایی که هیات داوران تعیین شده است آگهی ها بررسی می شود. علامت گذاری می شود. یک عکس از کل صفحه گرفته شده و آگهی مورد نظر با علامتی مشخص می شود. به آن آگهی، عنوان دبیر این پروژه آگهی های دیگر در صفحه را هم می بینم. چون ممکن است تشخیص فردی که این کار را در مرحله نخست انجام داده خیلی تشخیص دقیقی نباشد. بنابراین اگر آگهی را در آن صفحه ببینم که آگهی خوبی است آن را نیز لحاظ می کنم.»
در ادامه این روند، با ورود هم زمان روزنامه ها به پروژه آگهی های برتر، دیگر فقط روزنامه همشهری رصد نمی شود. در نتیجه، جایزه ها به روزنامه های مختلف تعلق گرفته، یعنی در یک دوره سه ماهه هیچ آگهی از روزنامه همشهری انتخاب نشده یا یکی از موارد، مربوط به روزنامه همشهری و دو منتخب دیگر از روزنامه های دیگر بوده اند. اتفاق دیگر، بررسی آگهی ها از زمان بندی یک ماهه به سه ماهه بود. چرا که از یک سو بررسی هر ماهه آگهی ها کار سنگین و زمان بری بود و از سوی دیگر باید دستمزدی نیز برای هیات داوران در نظر گرفته می شد.
از راست ایستاده دکتر حسن نمکدوست. محسن میرزایی- امراله فرهادی کامران کاتوزیان
برگ برنده ای برای طراح
به رغم توقف یک ساله پروژه اما آغاز دوباره آن با موفقیتی مهم همراه بود که هیات داوران در دوره های قبل بر اهمیت آن بسیار تاکید داشتند و آن در نظر گرفتن طراح آگهی بود. در حال حاضر طراح نخست 5 میلیون تومان، طراح دوم 3 میلیون تومان و طراح سوم دومیلیون تومان در هر دوره سه ماهه دریافت می کنند. این تا پایان سال 94 بود.اما داوران به این میزان از جایزه هم رضایت نمی دهند و معتقدند که باید همه تلاششان را بکنند تا میزان جوایز برای طراحان را افزایش دهند. دبیر جشنواره در این باره می گوید: « به عنوان هیات داوران که متشکل است از استادان کاتوزیان، ابراهیم حقیقی، یونس شکرخواه و بنده بنا داریم برای سال جاری چانه زنی هایی انجام دهیم تا مبلغ جوایز را بالاتر ببریم.»البته این افراد با دنبال کردن این هدف به می خواهند به موضوع دیگری دست یابند و آن چیزی نیست جز ایجاد انگیزه بیشتر برای گرافیک دیزاینرها.
هدف های مشخص، زیرساخت های مهم
بی شک اجرای چنین پروژه ای هدفی را دنبال می کند که قابل تامل است. نخست هدف، تشویق آگهی دهندگان به ارتقاء کیفیت طراحی بهتر آگهی ها در همشهری بود که تا حدودی به لحاظ فرهنگی و هنری آگهی ها ارتقا یابند. فرهادی در این باره می گوید: «وقتی سخن از ارتقاء سطح آگهی به میان می آید، این سفارش دهنده است که باید ضرورت این مهم را حس کند و دریابد که آگهی اش باید زیباتر، هنرمندانه تر، اندیشمندانه تر و متفکرانه تر باشد. چرا که در نظر گرفتن این موارد باعث اثربخشی بیشتر آگهی می شود. نکته دوم این است که برای رسیدن به این هدف باید هزینه بیشتری را به طراح بدهد.» اعضاء هیات داوران، پروژه آگهی های برتر استادانی هستند که شاگردان بسیاری را آموخته اند و بی شک نگاه آموزشی و سوق دادن جوانان به سوی انجام کارهای بهتر یکی از اهداف آنهاست. و این خاصیت معلمی است. از همین رو است که فرهادی تاکید می کند: «در مرحله پیش از تست با ارزیابی همه آگهی هایی که در روزنامه ها کار می شود، آرام آرام نوعی توصیه ای هم می کنیم که خانم یا آقای سفارش دهنده ببین شما در اینجا یک آگهی مجانی برنده شدی که ارزش پولی خودش را دارد. از سوی دیگر طراح خوب هم به فکر این می افتد که چرا من کار خوب نکنم که بتوانم برنده شوم، نامم مطرح شود و از سوی دیگر آوازه ام به عنوان یک طراح خوب برایم بازار کار ایجاد می کند.»
گلایه ای برای حرکت جمعی رسانه ها
در پایان هر دوره، فرهادی سخنرانی دارد و از آنچه که اتفاق افتاده است می گوید. اما در این سخنرانی ها گلایه ای دارد که خودش درباره اش چنین می گوید: «در سخنرانی هایی که داشتم این گلایه را کردم که روزنامه های دیگر هم بیایند و مشارکتی داشته باشند. روزنامه ای که آگهی برنده یا طراح برنده دارد، دست کم به آگهی دهنده منتخبش بگوید نصف میزان آگهی را به صورت رایگان در اختیارت می گذاریم، راه دیگر اهدای رقمی به طراح برنده است. این امر باعث می شود پروژه توسعه پیدا کند و یک اتفاق جمعی میان رسانه ها رخ دهد تا فضای تشویقی برای آگهی دهندگان و طراحان ایجاد شود، برای رسیدن به هدف کیفیت هنری و فرهنگی تبلیغات که تاثیرش روی جامعه کاملا مشخص است و جای بحث ندارد. یعنی ما هر قدر کار زیباتر و درست تر ببینیم، بیشتر تاثیر می پذیریم . طراحی، امری است که روی زندگی منِ شهریِ به اصلاح متمدن تا یک روستایی دورافتاده تاثیر می گذارد. بنابراین روزنامه هایی که سفیر بردن این گونه تفکر و زیبایی شناسی هستند، این بینش را به آن روستایی هم می رسانند. لذا این موضوع روی سطح زیبایی شناسی کل سطح جامعه هم اثر می گذارد.» او می افزاید: «در آن جشنواره علاوه بر آگهی های تکی یعنی یک آرت ورک ممکن است بخشی برای کمپین ها _سلسله آگهی هایی که با یک برنامه و برای یک هدف مشخص طراحی شده است – در نظر بگیریم. به یقین باید این کار را انجام دهیم تا طراح را به سویی سوق دهیم تا به کاری را که انجام می دهد، فقط به عنوان یک سفارش نگاه نکند بلکه آن را به عنوان یک تفکر و استراتژی ببیند که باید تسری پیدا کند و تاثیر بگذارد. آن وقت به بخشی از توسعه و ارتباطاتی که مد نظر مرکز ارتباطات و توسعه آگهی های همشهری است، پاسخ می دهیم.»
معیارهای هنری و تجاری انتخاب آگهی
هیات داوران براساس معیارهایی که بخشی از آنها نگاه زیبایی شناسی هنری است، به قضاوت آگهی ها می نشینند. چنان که آگهی دارای یک ارزش هنری باشد. همان طور که فرهادی می گوید: «وقتی بیننده به آگهی نگاه می کند، از دیدنش لذت ببرد. همچنین آگهی حتما دارای یک خلاقیت بدیع باشد. این خلاقیت بدیع، نسبی است. برای مثال ممکن است تا به امروز من با این سن و سال و تجربه یا استاد کاتوزیان چنین خلاقیت بدیعی ندیده باشیم و باعث شود که زبان به تحسین بگشاییم. نکته دیگر این است که هدف مند باشد. صرفاً زیبایی این قضیه مد نظر نیست. مهم است که آگهی چه پیامی را به مخاطب می دهد. ارزش ارتباطی هم مورد نظر است، یعنی چه نکته ای را به مخاطب می دهد و از مخاطب چه انتظاری دارد. آیا این ارتباط بین آگهی و مخاطب برقرار می شود یا نه. طبیعتاً گویا، رسا و روان بودن ارتباط بصری یکی از شاخص هاست که در مخاطب، این انگیزه را ایجاد می کند تا نسبت به آگهی واکنشی نشان دهد و یا عملی را که ما انتظار داریم انجام دهد. حالا از خرید گرفته تا مشارکت بانک و بیمه و غیره.»
لباس رسمی فراخوان و جشنواره
در حال حاضر دست اندرکاران برگزاری پروژه آگهی برتر، ظرفیت ها را ارزیابی می کنند که آیا چنین پروژه ای قابلیت تبدیل به جشنواره یا دوسالانه را دارد یا خیر. اگر به این نکته برسند که چنین قابلیتی وجود دارد، آنگاه لباس جشنواره بر تن پروژه آگهی های برتر می کنند و روند کار تغییر می کند. فراخوان داده می شود و همان طور که فرهادی می گوید: «اعلام می شود طراح از بین 20 اثری که در مدت یک سال یا دو سال خلق کرده، چند نمونه را که شاخص ترمی داند، انتخاب کند و برای شرکت در جشنواره ارسال کند. اما در آینده به طور یقین باید کار فراخوان را اجرا کنیم. چون واقعاً بررسی این تعداد آگهی در همه روزنامه ها شوخی بردار نیست.»
آگهی ها گاه کم گاه زیاد
بنا به گفته دست اندرکاران این پروژه، سال گذشته تعداد آگهی ها فوق العاده کم بود. حجم تبلیغات در کل مملکت پایین بود. اما زمستان دو سال پیش به طور میانگین از حدود 350 تا 360 آگهی منتخب در مرحله نخست را داشتند که از این میان دبیر پروژه ، تعدادی حدود 100 آگهی را انتخاب کرد تا پس از آن هیات داوران بررسی ها را انجام دهند. اگرچه مدت چندانی از ورود به سال 95 نمی گذرد، گویا آگهی هایی که نظر داوران را جلب کنند، چندان چنگی به دل نمی زند. فرهادی می گوید: «پس از آغاز سال جدید، تعداد آگهی های جدی و هدفمند روزنامه همشهری بیش از 2 تا 3 مورد نبوده است. در زمستان گذشته اغلب آگهی ها مربوط به بیمه و بانک بود. به تعداد بسیار اندک شرکتی بود که به صورت کمپینی آگهی داده بود.»
جای نداشته آگهی های داوران
آگهی هایی که هیات داروان طراحی می کنند، خارج از پروژه است و در بررسی ها لحاظ نمی شود و این موضوعی است که اتفاقاً مشتری های سفارش دهنده آگهی از آن گله دارند. فرهادی این موضوع را مطرح می کند و می گوید: «آنها می گویند درست است که شما نباید جایزه بگیرید، اما من که یک سفارش دهنده هستم، چرا نباید جایزه بگیرم. ما هم به شوخی به آنها می گوییم طراحتان را عوض کنید.»
زایش جشنواره ای معلول
«همین الان هم اعلام می شود کرد که بهار سال آینده همزمان با هفته طراحان گرافیک ایران این جشنواره برگزار می شود.» این را فرهادی می گوید، اما در ادامه، دلایل اجرایی نشدن این کار را چنین مطرح می کند: «باید انگیزه ایجاد کنیم تا کسانی نقد کنند و دست کم یک کتاب نقد منتشر کنیم و این یعنی آسیب شناسی خوبی ها و بدی ها. از سوی دیگر یک سری کارگاه، سخنرانی، میزگرد تجزیه و تحلیل در طول جشنواره برگزار کنیم. اجرایی شدن همه این موارد نیاز به نظام و ساختار و تشکیلات دارد. هیات داوران در حال حاضر، چشمداشت خاصی از پروژه ندارند. همه معلم اند. اما اگر قرار باشد در آن جشنواره از استادی بخواهیم که یک مقاله و سخنرانی درجه یک ارایه دهد، باید مقدمات آنرا فراهم کنیم. چون آن فرد رای کشف آسیب و ارائه سخنرانی درباره آن احتیاج به زمان و مطالعه دقیق دارد.»
راهی برای بازنشستگی پیشکسوتان
متولیان امر می توانند در این پروژه از میان افرادی که مورد آزمون قرار گرفته اند، تعدادی را انتخاب کنند. یعنی طراحانِ جوان تا بتوان در مورد آموزش های تکمیلی آنها سرمایه گذاری نمود. چرا که به هرحال، روزگار بازنشستگی پیشکسوتان هم فرا می رسد و عرصه به جوانترها سپرده می شود. فرهادی در این باره معتقد است: «در طراحی گرافیک هم از یک زمانی به بعد، باید خود را بازنشسته کنیم. خط و ربط ها را به جوان ها بدهیم و خلاقعیت ها را از آنها بخواهیم. این جوان ها هستند که عرصه روبه رویشان فراخ و گسترده است. باید از میان این افراد تعدادی را انتخاب و آموزش های خاصی را برای آنان برگزار کنیم.»
پیشنهادهای برای رسیدن به سکوی برتری
اگر چه این پروژه هم اکنون مرحله بررسی های اولیه خود را طی می کند، اما دست اندرکاران، چشم اندازی قابل توجه را برای آن در نظر گرفته اند. و تحقق این چشم انداز در سایه انجام برنامه ریزی ها و کارهایی محقق می شود که لازم است. فرهادی که سابقه ای طولانی در کار طراحی گرافیک تبلیغاتی دارد، از چند و چون های این برنامه ریزی ها کاملا آگاه است و می گوید: «اگر قرار بود من این برنامه را اجرا کنم، به طور یقین در مرحله نخست، براساس یک برنامه ریزی و پروپوزال و استراتژی درست برای رسیدن به همان جشنواره ای که هدف است، بودجه کافی و حرفه ای های این کار را در نظر می گرفتم . برای مثال اگر برای چنین پروژه ای یک میلیارد تومان هزینه کنیم، 100 میلیارد تومان سود به همراه دارد؛ شاید باورتان نشود. این سود به دست اندرکاران روزنامه همشهری نمی رسد، بلکه در سطح کل جامعه مخاطب پخش می شود.» او این سود رسانی به جامعه را در بالا بردن سطح شعور مخاطب در راستای درک، زیبایی شناسی، سلیقه و توقعش از کالایی که تبلیغ می شود، عنوان می کند. بدین معنی که کار تبلیغاتی سطح بالا خواهان بسیار دارد. چون سلیقه، درک و مطالبات مخاطب بالا رفته است. تاثیر این موضوع به روزنامه ها بازمی گردد و آن بالا رفتن حجم آگهی ها با کیفیت بالاتر است. بنابراین این چرخه ای ایجاد می شود که به همه سود می رساند. در چنین شرایطی و با فرض این که عزیزان یک میلیارد تومان سرمایه گذاری هم بکنند باید این موضوع استمرار داشته باشد. تا آن چرخه ای که درباره اش سخن گفتیم، نیز استمرار داشته باشد. باید این پروژه جدی تر، تخصصی تر، کارشناسانه تر و با مطالعه بیشتر ادامه یابد.
برندگان سخن می گویند
در جریان اجرای پروژه آگهی های برتر یکی از دغدغه های مهم هیات داروان در نظر گرفتن طراحان و لحاظ کردن آنها در متن پروژه بود. در ادامه تحقق این هدف، نمونه کارهایی از طراحان گرافیک جهان نیز برنده شد و جایزه گرفت. اکنون شاید شنیدن سخنان آنها خالی از لطف نباشد که این پروژه و اجرایش از چه ابعادی می تواند نتایج مثبت به دنبال داشته باشد. «نیاز نورایی» یکی از برندگان این پروژه است. او می گوید: «اجرای چنین برنامه هایی، جایگاه طراح تبلیغاتی را به آن چه که باید، نزدیک می کند. سفارش دهنده به واسطه این که پول دارد ، همه ماجرا نیست. طراح به دلیل نگاه هنری و سوادی که در این حوزه دارد، ابعادی را می بیند و میداند که سفارش دهنده از آن اطلاع ندارد.» نورایی بالا بردن سطح آگاهی سفارش دهنده را از نکات مهمی عنوان می کند که در سایه پرداختن به آگهی های تبلیغاتی از بعد هنری محقق می شود و می گوید: «باید به سفارش دهندگان آموزش داده شود که به طراحانشان اعتماد کنند. و این مهم ترین نکته ای است که در اجرای یک کار خوب تبلیغاتی اثر دارد.» او که از یک سو اجرای پروژه هایی چون آگهی برتر را برای ایجاد انگیزه در قشر جوان طراحان و ایجاد رقابت سالم میان آنها بسیار موثر می داند، از سوی دیگر تاکید می کند که این موضوع باید ابعاد رسانه ای تر بیشتری داشته باشد. نورایی می گوید: «با این که پروژه آگهی های برتر برگزار شد، اما بازتاب رسانه ای چندانی نداشت. در حالی که اگر این اتفاق ، به درستی رخ می داد، سفارش دهندگان را به سمت و سویی هدایت می کرد که به طراحان اهمیت بیشتری بدهند و جایگاه آنها را به رسمیت بشناسند.» باقی ماندن پروژه هایی چون آگهی برتر در سکوت مطبوعاتی از جمله کاستی هایی است که به نظر یکی از برندگان این طرح باید رفع شود تا هدف برگزار کنندگان به منظور ایجاد ارتباط درست میان سفارش دهنده و مجری محقق گردد. یکی از برندگان پروژه آگهی های برتر در سه دوره متوالی در سال 94 توانست جایزه طراح برتر را از آن خود کند. او کسی نیست جز «ناهید عقیدیان». عقیدیان طراح گرافیک گروه خلاقه ای است که کارشان را نزدیک به استانداردهای بین المللی ارائه می کنند. در این گروه ،مدیر خلاقیت، مدیر هنری، نویسنده حرفه ای و دیگر اعضا حضور دارند. او رمز موفقیت پیاپیش در این پروژه را کار گروهی می داند و می گوید: «این موفقیت را فقط و فقط نتیجه یک کار تیمی و همدلی میدانم که میان اعضاء گروه وجود دارد و همه با دلسوزی و فارغ از حرص و طمع کار می کنند. اگر چه برنده بودن در این پروژه به نام من تمام شد، اما آن را فقط از آن خود نمی دانم و معتقدم این موفقیت متعلق به همه اعضای گروه است.» او درباره تاثیرگذاری برگزاری پروژه آگهی های برتر در جامعه سفارش دهندگان، عقیده ای متفاوت با نورایی دارد و آن را موضوعی بسیار مهم ارزیابی می کند که توانسته در جامعه سفارش دهندگان موثر واقع شود. در این باره هم می گوید: «پس از برگزاری پروژه و جایزه ای که به ما تعلق گرفت، اتفاقاً رقابتی هم میان سفارش دهندگان به وجود آمد که می خواستند با ما کار کنند و انتظار داشتند اگر در یک دوره آگهی یکی از آنها برنده شده است در دوره دیگر آگهی دیگری جایزه بگیرد.» این طراح منتخب از وجه دیگری با نورایی هم عقیده است و این موضوع مربوط به رقابت سالمی است که میان جامعه طراحان جوان به وجود آمده است. چنانکه می گوید: «در همین چند وقت اخیر که مدت زیادی هم نیست که این پروژه برگزار می شود، می توان نتایجش را میان طراحان جوان دید. طراحان می خواهند کارشان دیده و نقد شود. برگزاری چنین پروژه ای در واقع این فرصت را تا حدی فراهم کرد و رقابت هایی خوشایند شکل گرفت.» عقیدیان معتقد است مرکز ارتباطات و توسعه آگهی های همشهری کار بسیار هوشمندانه ای انجام داده است. همین که آگهی های همه روزنامه ها را مورد ارزیابی قرار می گیرند، نشان از همین هوشمندی است.
امراله فرهادی – محسن میرزایی – یونس شکرخواه
اما عقیدیان پیشنهادی را نیز عنوان می کند که می تواند به شکل گیری تیم های خلاقه کمک کند. او می گوید: «اگر در این پروژه علاوه بر سفارش دهنده و طراح گرافیک، کار همه اعضاء یک گروه خلاقه مورد بررسی قرار گیرد، نتایج بهتری به دنبال دارد. ممکن است برای مثال یک مدیر خلاقیت جایزه بگیرد اما طراح نه. این موضوع هیچ ایرادی ندارد، بلکه، تکروی های طراحان را کاهش داده و روند گروهی شدن کارها را بیشتر می کند، به شکلی که همه اعضا در راستای ارتقای سطح کار خود می کوشند. نتیجه خروجی های بسیار حرفه ای تری است» روزنامه ای کار را آغاز کرد و اکنون آنقدر این پروژه ابعاد جدی به خود گرفته است که می تواند آینده ای متفاوت را برای طراحی تبلیغاتی ایران رقم بزند. آینده ای که از کاستی ها در این زمینه بکاهد و کارهای تبلیغاتی را به لحاظ اصول هنری و تجاری به سطح کارهای بین المللی نزدیک کند. همه اینها میسر است، اما در سایه جدی تر گرفتن موضوع از سوی جامعه رسانه و مشارکتی همه جانبه، مشارکتی که در هر وجه آن یکی از متولیان امور مربوط چون گروه های خلاقه ، رسانه ها، سفارش دهندگان، دانشگاه ها و مراکز علمی قرار دارند.
صنم مودی