کتاب برتر تبلیغات کشور از سوی دانشکده مدیریت دانشگاه تهران در سال 1395
کتاب 4 جلدی«230 سال تبلیغات بازرگانی در مطبوعات فارسی زبان» حاصل نزدیک به 30 سال زحمت و تحقیق زنده یاد«استاد محسن میرزایی» درباره تاریخچه تبلیغات تجاری در روزنامه های فارسی زبان در ایران و جهان است. توضیح آنکه، در 230 سال پیش که سرزمین هندوستان هنوز مستعمره انگلستان نشده بود، زبان فارسی، زبان رسمی مردم هندوستان به شمار می رفت. در آن زمان، کمپانی هند شرقی که به تازگی در آن کشور، کار تجارت خود را آغاز نموده بود، برای ارتباط مدیران خود با کارگران هندی، روزنامه هایی به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر می کرد. در این روزنامه ها به تقلید از مطبوعات انگلستان، آگهی های تجاری نیز به چاپ می رسید و چون از آن تاریخ تا زمان تألیف این کتاب یعنی سال 1392، 230 سال میگذشت، این کتاب 4 جلدی«230 سال تبلیغات بازرگانی در مطبوعات فارسی زبان» نامیده شد. ضمنا یادآور می شود که این کتاب، جلد پنجم نیز دارد، ولی جلد آخر آن هنوز به چاپ نرسیده است.
«استاد محسن میرزایی» در بخشی از این کتاب ارزشمند و گنجینه ماندگار، چنین نگاشته اند:«نخستین آگهیها در مطبوعات فارسی زبان، تا آن جایی که تحقیقاتِ انجام شده، نشان میدهد، در روزنامه«وقایع اتفاقیه» به چاپ رسیده است. این روزنامه در زمان صدارت«امیرکبیر» بنیانگذاری شد و نخستین روزنامه ای می باشد که به طور مرتب، انتشار یافته است. اگر تاریخ انتشار آگهیهای روزنامه«وقایع اتفاقیه» را مبنای کار تحقیق خود قرار دهیم، مقارن با زمانی است که نخستین شرکتهای تبلیغاتی در ایالات متحده، به وجود آمده اند و میتوان گفت که از جهت چاپ آگهیهای تجاری در مطبوعات، میهن ما با ممالک پیشرفته جهان، فاصله زیادی نداشته، ولی نکته مهم این است که کشورهای صنعتی جهان در سالهای آغازین قرن بیستم، به سرعت از نیروی تبلیغات برای فروش تولیدات انبوه خود، یاری گرفته و صنعت تبلیغات را به اوج توسعه خود رسانیدند. در حالی که این صنعت در میهن ما از زمان« ناصرالدین شاه» تا پایان دهه بیست خورشیدی، در حال رکود باقی مانده بود و این زمانِ طولانی، شامل دوران سلطنت شش پادشاه است!
ناگفته نماند که تبلیغات نوین در ایران، تا سال 1330 رونقی نداشت. زیرا تبلیغات در شرایطی رشد می کند که نظام سرمایه داری در آن کشور گسترش یافته باشد و ایران تا پایان جنگ جهانی دوم، از نظر صنعت و رشد سرمایه داری به مرحلهای نرسیده بود که تولیدات انبوه، صورت گرفته و برای فروش آنها نیازی به تبلیغات وجود داشته باشد. بدین ترتیب، در دهه 30 با توسعه صنایع، تبلیغات تجاری، گسترش یافت و آژانس های تبلیغاتی زیادی به وجود آمدند. اما کسی نبود که در این رشته تحصیل کرده باشد. تذکر این نکته را لازم میدانم که این کتاب علاوه براینکه تاریخچه رشد تبلیغات محسوب می شود، آیینه تمام نمایی است که نشان دهنده به وجود آمدن وسایل تمدنی جدید است و پژوهشگران با مطالعه این کتاب، شاهد روند رشد و دگرگونی زندگی نوین مردم ایران خواهند بود.»