- تصویری از ضلع جنوبی خیابان استانبول
در ضلع جنوبی خیابان اسلامبول بعد از سفارت ترکیه چند مغازه و پاساژ معروف و قنادی مشهور بودند که به خیابان اسلامبول تشخص میدادند. صبحها این خیابان محل عرضه محصولاتی خاص بود، در دو پاساژ این خیابان بهترین ترهبار و میوه و محصولات پروتئینی به ویژه ماهیهای شمال در بهترین نوع و کیفیت خود عرضه میشد.
چند مغازه اغذیه فروشی من جمله فروشگاه ایران که عرضه کننده بهترین لبنیات و پنیرهای خارجی آن زمان بود، خاویار و چند قلم مواد خوردنی که در مغازههای دیگر نیز یافت نمیشد، در این مغازه دست یافتنی بود. قهوهخانههای مشهوری نیز در این راسته بودند نظیر چایخانه مصطفی پایان که آن زنده یاد از بهترین خوانندگان ترانههای آذری بود، او هر روز در رادیوتهران برنامه ویژهای برای آذری زبانها اجرا میکرد. از کافه قنادیهای معروف نیز میتوان از قنادی فردوسی یاد کرد که صاحب آن از مهاجران روسی-ارمنی بود که با پسرعموهای خود چند قنادی و کافه قنادی راه انداخته بودند که از آن میان کافه لالهزار و کافه قنادی مینیون در چهارراه هدایت به خاطر شکلاتهای معروفش یادکردنی هستند.
صاحب کافه قنادی فردوسی به خاطر سبیلهای پرپشت و از بناگوش در رفته او به مسیو سبیل شهرت داشت، مدیری خوب بود. هنوز هم مزه شیرکاکائو و شیرینیهای تر آن را در ذائقه دارم. این کافه از پاتوقهای مهم آن روزگار تهران بود و محل اجتماع بزرگانی چون صادق هدایت، فریدون آدمیت، بزرگ علوی و… ما که در آن زمان محصل دبیرستان بودیم به هر نحو با پرداخت دانگ خود هرطور بود هفتهای یک بار به این کافه قنادی سر میکشیدیم.
در ضلع جنوبی این خیابان دو سینما نیز بود یکی سینمای قدیمی مایاک که مفصل درباره آن نوشته و دیگری سینما ستاره که پس از سال 1320 یعنی در دوران جنگ جهانی دوم توسط روسها اداره میشد، بر روی سر در آن یک ستاره سرخ نصب شده بود، در این سینما فقط فیلمهای کمپانی مُس فیلم که سازنده فیلمهای مهم سینمای شوروی بود نشان داده میشد.
از موارد قابل ذکر اینکه کنسرت بزرگ سربازان روس که گروه کُر معروفی هم دارد در این سینما به اجرا درآمد، اما فضای کوچک و صدای کر کننده سازهای بادی و گروه کر سربازان در آن فضا برای تماشاگران آزاردهنده بود و همین باعث شد تا هنر این استادان به خوبی شنیده نشود.
قسمت سالن کافه فردوسی با چند در بزرگ شیشهای در ضلع جنوبی خیابان قرار داشت که دو گیاه بزرگ موز با برگهای زیبا در پاسیوی این سالن قرار داشت، این گیاهها زیبایی خاص به فضای کافه میداد. در همان خیابان کافه قنادی دیگری نیز به اسم “تساج” راهاندازی شد، اما نتوانست در برابر کافه فردوسی عرض اندام کند و پس از چند سال تعطیل شد.